بیماری های زنان از جمله کیست های تخمدان در خانم ها بسیار شایع است. دلیل ایجاد کیست تخمدان متفاوت است. این بیماری انواع و دسته های مختلفی دارد. کسانی که دچار کیست تخمدان می شوند، لازم است که اطلاعات لازم و کافی را در خصوص انواع و دسته ها پیدا کنند. همچنین درباره موثرترین روش درمانی مربوط به آن ها آن ها نیز اطلاعاتی کسب کنند. کیست های واژن، فضای مسدودی داشته که حاوی مایع، هوا و گاهی اوقات چرک هستند. از مهم ترین علل ایجاد کیست تخمدان می توان به غدد سباس، غدد بارتولن و یا ترومای ناشی از رابطه جنسی اشاره کرد. این عوارض ناشی از کیست تخمدان را می توان با آنتی بیوتیک ها و تخلیه کیست برطرف نمود.
کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان از تشکیل شدن تعدادی کیست های آبدار به صورت غیرطبیعی است که درون تخمدان ها رشد می کند و از رایج ترین آنها به کیست های فولیکولی می توان اشاره کرد. اندازه این نوع کیست ها 3 سانتی متر است و بیشتر این کیست ها با مصرف قرص های ضد بارداری توسط پزشک ظرف مدت 6 تا 8 هفته از بین می رود و مشکلی ایجاد نمی کنند. از دیگر کیست هایی که به صورت رایج بین 22 تا 45 سال روی می دهد توده های خوش خیم به نام کیستیک هستند که باعث ایجاد سرطان نخواهند شد .
علائم کیست تخمدان
- دردهای زیادی که در نواحی شکم و لگن احساس می شود.
- زمانی که پارگی کیست اتفاق بیفتد دردهای ناگهانی احساس می شود.
- نامنظم بودن دوره قاعدگی
- تغییرات در نبض
- تهوع و استفراق
- دردهایی که در رابطه جنسی روی می دهد.
- احساس ضعف
- بر اثر فشار کیست ها بر مثانه تکرر ادرار صورت می گیرد .
بیش تر بخوانید : عفونت ادراری
انواع کیست تخمدان
کیست های تخمدان به انواع مختلفی دسته بندی می شوند که عبارتند از :
- کیست فولیکولی یا ساده تخمدان
- کیست های شکلاتی یا اندومتریوئید
- کیست های بدخیم تخمدان
- کیست های فانکشنال
- کیست های دارای خونریزی کم ( هموراژیک )
- کیست درموئید
- کیست های فولیکولار
- کیست لوتوم کورپوس
و دیگر کیست های مربوط به تخمدان
کیست ساده یا فولیکولی
متداول ترین نوع کیست های تخمدان، همان کیست های ساده هستند. این نوع کیست ها از نوع کیست های ساخت و ساز هستند که در کوتاه ترین زمان ممکن به طور مثال تا دو ماه، از بین می روند، به همین دلیل است که این کیست ها، جزو کیست های خوش خیم محسوب می شود. کیست های فولیکولی نشانه ای ندارند و فقط زمانی که افراد سونوگرافی انجام می دهند به وجود ان پی می برند.
کیست های شکلاتی یا اندومتریوئید
علت تشکیل کیست های شکلاتی در بدن خانم ها بر هیچ کس مشخص نیست. تنها دلیلی که می توان برای این نوع کیست ها در بدن خانم ها به آن اشاره کرد، وراثت و ژتیک است. بسته به وضعیت و بدن افراد، درمان کیست های شکلاتی متفاوت است، البته باید گفت که درمان قطعی برای این نوع کیست ها هنوز یافت نشده است.
کیست های بدخیم تخمدان
کیست های بدخیم تخمدان سرطانی هستند و دیرتر از سایر انواع کیست ها، نشانه ای از خود بروز می دهند. این نوع کیست ها همچنین بعد از تشخیص، با داروها و انواع جراحی ها نیز باز هم برطرف نمی شوند و پاسخ نمی دهند.
کیست های فانکشنال
کیست های فانکشنال که همان کیست های عملکردی هستند.
کیست هموراژیک
کیست های هموراژیک همان از نوع کیست های عملکردی هستند که در زمان خونریزی به وجود می آیند.. از جمله علائمی که این نوع کیست ها دارند می توان به شکم درد در یک طرف بدن اشاره نمود.
کیست درموئید
کیست های درموئید به کیست های خوش خیم گفته می شود که تراتوم بالغ نام دارند. این نوع کیست های غیر عادی بوده و بیش تر زنان جوان تر درگیر ان می شوند که ممکن است حتی تا قطر 15 سانتی هم رشد کنند. این کیست می تواند شامل انواع دیگر بافت‌های بدن مانند چربی و گاهی اوقات استخوان، مو و غضروف باشد.
کیست‌های فولیکولار
به کیست‌های ساده می گویند. این کیست ها در زمانی که تخمک‌گذاری انجام نشده یا زمانی که فولیکول بالغ فرو می‌ریزد ایجاد می‌شوند. کیست فولیکولار در زمان تخمک‌گذاری شکل می‌گیرد و اندازه آن در حدود ۵ تا ۷٫۵ سانتی‌متر خواهد شد. پارگی این نوع کیست باعث بروز درد شدید و تیز در سمت تخمدان دارای کیست شود. این درد تیز یا میتلشمرز در میانه دوره عادت ماهیانه در زمان تخمک‌گذاری روی می دهد. حدود بیست درصد از زنان دارای این نوع کیست دچار درد شدید می‌شوند. این کیست‌ها عمدتاً علامتی ندارند و پس از چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند.
کیست لوتوم کورپوس
این نوع کیست در حالتی به وجود می آید که پس از تخمک‌گذاری، فولیکول به چیزی که به آن لوتوم کورپوس گفته می‌شود تبدیل شود. اگر بارداری اتفاق نیفتد اغلب لوتوم کورپوس تجزیه می شود و از بین می‌رود. گاهی این کیست پر از مایع و خون می شود و داخل تخمدان باقی می ماند یکی از ویژگیهای این کیست این است که معمولا فقط در یک طرف ایجاد شده و علامت خاصی نیز ندارد.
علل بروز و ایجاد کیست های تخمدان
علل عمده تشکیل کیست های تخمدان، تشکیل و رشد غیرطبیعی ساختارهای داخل تخمدان‌ها رخ می‌دهند. از علل اصلی بروز کیست تخمدان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
تغییر و بهم خوردن تعادل در هورمون ها
تغییرات در تولید و تعادل هورمون‌های تخمدانی می‌تواند منجر به تشکیل کیست‌های تخمدان شود. این امر شامل بیش‌فعالی یا کم‌فعالی تخمدان‌ها، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و اختلالات دیگر در تنظیم هورمونی می‌شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
در این سندرم، تولید بیش از حد هورمون‌های مرتبط با تخمدان، افزایش سایز تخمدان و تشکیل کیست‌های بزرگ و چندگانه، سبب بروز کیست های تخمدان می شود.
عدم رسیدگی به هورمون لوتئینیزینگ (LH)
عدم رسیدگی تخمدان به سیگنال‌های هورمونی مرتبط با تخمدان می‌تواند باعث تشکیل کیست‌های تخمدان شود.
انواع عفونت ها
عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی می‌توانند منجر به تشکیل کیست‌های تخمدانی شوند. به عنوان مثال، عفونت آبسه تخمدان می‌تواند عاملی برای ایجاد کیست‌های تخمدان باشد.
عدم بهبود و ترمیم کامل تخمدان پس از جراحی ها
پس از تخریب یا آسیب به بافت تخمدان به علت عمل جراحی یا صدمه، ممکن است کیست‌های تخمدان شکل بگیرند.
عدم فعالیت های طبیعی تخمدان
در برخی موارد، تخمدان‌ها ممکن است بدون علت مشخصی سبب تشکیل کیست شوند، که این موضوع به عنوان کیست‌های تخمدان ساده شناخته می‌شود.
عوامل دارویی
مصرف برخی داروها مانند هورمون‌های تخمدانی و برخی داروهای بیهوشی ممکن است باعث تشکیل کیست‌های تخمدان شود.
عوامل ژنتیکی
در برخی موارد، برخی از اختلالات ژنتیکی می‌توانند در تشکیل کیست‌های تخمدان مؤثر باشند.
چگونه می توان انواع کیست تخمدان را تشخیص داد؟
برای تشخیص انواع کیست‌های تخمدان، اغلب از روش های ترکیبی از ابزارها و روش‌های تشخیصی صورت می گیرد. درمورد شکل و اندازه کیست، علائم مرتبط و سابقه پزشکی فرد، پزشک ممکن است از روش های تشخیصی زیر استفاده کند
سابقه و تاریخچه بیماری افراد
پزشک ممکن است از فرد سوالاتی درباره علائم، زمان بروز ایجاد آن ها، شدت و تغییرات مرتبط با آنها بپرسد. همچنین، سوالات درباره سابقه قاعدگی، سابقه بارداری، سابقه بیماری‌های تخمدانی در خانواده و استفاده از داروها را نیز مطرح می‌کند.
بررسی و ارزیابی فیزیکی
پزشک با بررسی ناحیه شکم و اندام‌های تناسلی ممکن است به دنبال هر نشانه‌ای از کیست تخمدان باشد. وی ممکن است اندازه و شکل تخمدان‌ها را با استفاده از تکنیک‌های انتشاری یا فشاری بررسی کند.
سونوگرافی تخمدان
سونوگرافی تخمدان با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از داخل تخمدان‌ها و کیست‌ها ارائه می دهد. این تست بی درد و غیرتهاجمی است و می‌تواند اندازه، شکل، نوع و محتوای کیست را نشان دهد.
آزمایش های خونی
انجام آزمایش های خونی می‌تواند سطح هورمون‌های تخمدان همچون استروژن و پروژسترون را ارزیابی کند. همچنین، سطح هورمون‌های دیگر مانند فولیکول‌های محرک تخمدان (FSH) و لوتئینیزینگ (LH) نیز بررسی می‌شوند.
انواع آزمایش های تصویربرداری تکمیلی
در مواردی که سونوگرافی نتایج قطعی را ارائه نمی‌دهد، روش‌های تصویربرداری تکمیلی مانند ماموگرافی، رزونانس مغناطیسی (MRI) و کامپیوتر توموگرافی (CT scan) ممکن است استفاده شود.
در صورت تأیید کیست تخمدان، پزشک می‌تواند نوع کیست را تشخیص داده و به شما درباره گزینه‌های درمانی مختلف مشاوره دهد.
آیا کیست های تخمدان می توانند خود به خود برطرف شوند؟
بله، در برخی موارد کیست‌های تخمدان ممکن است خودبه‌خود برطرف شوند. کیست‌های تخمدان معمولاً به صورت موقت و بی‌خطر هستند و در اکثر موارد به طور طبیعی و بدون نیاز به درمان خودبه‌خود حل می‌شوند. این اتفاق ممکن است در چند هفته یا چند ماه رخ دهد.
در بعضی موارد، کیست‌های تخمدان ممکن است به صورت خودبه‌خود شکسته و محتویاتشان جذب شوند. این باعث ریزش کیست و رفع علائم و نشانه‌های مربوطه می‌شود. این فرایند معمولاً بدون عوارض جانبی جدی اتفاق می‌افتد.
با این حال، باید توجه داشت که نه همه کیست‌های تخمدان خودبه‌خود برطرف می‌شوند و نه همه آنها بی‌خطر هستند. برخی از کیست‌های تخمدان ممکن است رشد کنند، علائم و نشانه‌های مزاحمی را ایجاد کنند و در برخی موارد نیاز به درمان داشته باشند.
اگر شما علائم نگران‌کننده‌ای مانند درد شدید، خونریزی غیرمعمول، تورم شدید یا علائم دیگر را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص صحیح را بگیرید و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را شروع کنید.
