مراحل زایمان سزارین با تصویر

زایمان سزارین نوعی جراحی است که همراه با شکافتن پوست روی شکم و عضلات زیر آن و جداره رحم انجام میگیرد ، طبق آمار جهانی که ارائه شده است ۱۰ درصد از زایمان های صورت گرفته به روش سزارین است. در صورتیکه این آمار در ایران ۲۵ تا ۳۵ درصد می باشد. انجام زایمان سزارین در ایران سه برابر نرخ جهانی است. حال سوال این است که دلیل استقبال خانم ها از این نوع زایمان چیست؟ چرا اغلب خانم ها دوست دارند نوزاد خود را به روش زایمان سزارین به دنیا بیاورند؟ مزایا و معایب زایمان سزارین چیست؟ در این مقاله جامع میخواهیم درباره دانستی های بارداری صحبت کنیم و به سوالات مهم و رایجی که در اینباره وجود دارد پاسخ دهیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.

زایمان سزارین چیست؟

زایمان سزارین (C-Section) نوعی روش جراحی است که طی آن نوزاد از طریق برشی در دیواره شکم و رحم مادر به دنیا آورده می‌شود. این روش معمولاً زمانی انجام می‌شود که زایمان طبیعی ممکن یا ایمن نباشد یا مادر و نوزاد در شرایط خاصی قرار داشته باشند. زایمان سزارین می‌تواند برنامه‌ریزی‌شده باشد یا به‌صورت اورژانسی انجام شود.

جهت انجام زایمان سزارین، ابتدا مادر بی‌حسی نخاعی (اسپاینال یا اپیدورال) دریافت می‌کند تا پایین‌تنه بی‌حس شود. در برخی موارد خاص، ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود.  پزشک برشی افقی (در بیشتر موارد) یا عمودی بر روی دیواره شکم و رحم ایجاد می‌کند.  پس از باز کردن رحم، نوزاد به‌آرامی خارج می‌شود.  پس از خروج نوزاد و جفت، برش‌های ایجادشده با بخیه بسته می‌شوند.

درچه مواردی انجام زایمان سزارین ضروری است؟

زایمان سزارین بدین گونه است که بخش تحتانی شکم و رحم به طول ۴ اینچ شکافته میشود . به دو دلیل اساسی این نوع از زایمان اتفاق می افتد:

سزارین برنامه ریزی شده

انجام این نوع سزارین اختیاری می باشد و براساس توافق بین پزشک متخصص زنان و زایمان و مادر صورت می گیرد ، در مدت زمان بارداری مادر می تواند تمامی جزئیات را با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت نماید. البته انتخاب نوع زایمان بر اساس شرایط مادر و جنین صورت می گیرد. از آنجائیکه زایمان سزارین مزایا و معایب خاص خود را نیز به همراه دارد باید بررسی شود که آیا این نوع جراحی به سود مادر و فرزند اوست؟ اگر چنین باشد از همان زمان تشخیص زایمان مادر به طور برنامه ریزی شده و به روش سزارین خواهد بود.

سزارین اضطراری

در این نوع سزارین شخص مدتی درد زایمان را تحمل نموده در نتیجه بلاجبار سزارین را انجام می دهد، از عمده ترین دلایل انجام این نوع سزارین این می باشد که درد زایمان روند مناسبی نداشته و پزشک جهت حفظ سلامت نوزاد و مادر دستور به انجام زایمان سزارین خواهد داد. در نتیجه لازم است که شخص سزارین شود . از علت های دیگر این نوع زایمان زجر جنینی و فشار خون بالا مادر می باشد. دلایلی که پزشک زنان یا ماما برای سلامت مادر و جنین فورا دستور انجام عمل سزارین را می دهد.

مواردی وجود دارد که منجر به حتمی شدن زایمان به صورت جراحی و سزارین میشود. در اینگونه موارد که با تشخیص پزشک انجام شود، همانطور که اگر زایمان زودرس اتفاق بیفتد اثرات و طبعات بدی دارد، اگر عمل سزارین به موقع و در زمان درست انجام نگیرد جان مادر و نوزاد به خطر می افتد.

• افت ضربان قلب نوزاد
• کنده شدن جفت
• حوادث اورژانسی
• چرخش سر نوزاد
• بالا بودن فشار مادر
• پاره شدن کیسه آب
• مشکلات قلبی و عروقی شدید

البته در موارد دیگری مانند چند قلویی و یا مشکلات خونی داشتن جنین نیز می تواند برای عمل سزارین مهم تلقی شود و یک عامل اساسی باشد .همچنین نارس یا دیر رس بودن جنین نیز می تواند یک زایمان را به سزارین ختم نماید .
زایمان سزارین در مقابل نجات جان مادر و فرزند می تواند عوارضی را برای مادر در بر داشته باشد که البته اکثر عوارض آن محدود بوده و ماندگار نیستند.

رضایت بیمار از انجام سزارین توسط خانم دکتر نسرین زارع پور

دلایل انجام زایمان سزارین 

دلایل مرتبط با مادر:

• بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشار خون بالا
• عفونت‌هایی مانند تبخال تناسلی فعال 
• شکست در پیشرفت زایمان (مانند عدم باز شدن کامل دهانه رحم)

دلایل مرتبط با جنین: 

• وضعیت نامناسب جنین (مثلاً حالت بریچ یا عرضی)
• مشکلاتی در ضربان قلب یا اکسیژن‌رسانی به جنین
• دوقلویی یا چندقلویی 

عوامل اورژانسی:

   – جدا شدن جفت (جداشدگی زودرس جفت). 

   – پیچیده شدن بند ناف به دور جنین. 

مزایا و معایب زایمان سزارین 

مزایا:

– جلوگیری از خطرات احتمالی زایمان طبیعی در شرایط خاص

– امکان برنامه‌ریزی زمان زایمان

– مناسب برای شرایطی که زایمان طبیعی طولانی و پرخطر است

معایب :

دوره بهبودی طولانی‌تر: مادر نیاز به چند هفته برای بهبودی کامل دارد

عوارض جراحی: خطرات مرتبط با جراحی مانند خونریزی، عفونت یا ایجاد چسبندگی در آینده

محدودیت در تعداد زایمان‌ها: افزایش احتمال مشکلات در بارداری‌های بعدی، مانند چسبندگی جفت

زایمان سزارین چه عوارضی دارد؟

برخی از عوارض شایع زایمان سزارین شامل موارد زیر می شود :

• احساس سردرد بعد از به هوش آمدن
• عفونت و چسبندگی هایی در رحم و لوله ها و حتی در مواردی حتی روده ها
• احساس درد و کشیدگی در ناحیه بخیه شده
• طولانی بودن زمان بستری در بیمارستان
• لگن درد و نقاهت طولانی تر نسبت به جراحی
• خون ریزی های پس از عمل  که می تواند در افراد کم و زیاد باشد
• عوارض بیهوشی و دردهای مربوط به بخیه ها

اینها از جمله مواردی است که مادران را بعد از زایمان سزارین درگیر می سازد. زمانی که چاره ای بجز انتخاب این نوع از زایمان نداشتید که هیچ اما زمانی که زایمان سزارین را به دلخواه خود انتخاب می کنید باید عوارض آن را نیز بپزیرید. باید توجه کرد که در کنار این عوارض، مزایای زایمان سزارین نسبت به طبیعی نیز قابل تامل است. اغلب بانوان از درد زایمان طبیعی می ترسند و به همین دلیل این نوع زایمان را انتخاب میکننند. در زایمان سزارین که فرد باید در دفعات متعدد مورد معاینه قرار بگیرد ممکن است برای خیلی از بانوان احساس شرم داشته باشد و مایل به انجام این کار نباشند.

بهترین زمان تولد نوزاد در چند هفتگی است؟

زایمان سزارین در چند هفتگی انجام می شود ؟

معمولاً یک نوزاد به صورت نرمال بین هفته ی 37 تا 42 به دنیا می آید. در واقع بهترین زمان تولد بین هفته ی 37 تا 42 است زیرا در صورتی که نوزاد زودتر از هفته ی 37 به دنیا بیاید با مشکلات متفاوتی از جمله مشکل تنفسی مواجه میشود طبق آمار گرفته شده نشان داده شده که بیشتر نوزادان در هفته ی 40 از رحم مادر خارج می شوند که معمولاً شمارش از آخرین عادت ماهیانه محاسبه میشود .به همین دلیل است که پزشکان برای انجام سزارین بین هفته ی 37 تا 42 انجام می دهند تا مشکلی برای نوزاد به وجود نیاید.

خطرات دیر به دنیا آمدن نوزاد ( بعد از هفته 40)

در صورتی که پزشک مجبور باشد که نوزاد را زودتر به دنیا بیاورد مجبور است بعد از زایمان کودک را در بخش مراقبت ویژه قرار دهد تا مراقبت های خاص بر روی نوزاد صورت بگیرد. یکی از نکات مهم در زمان زایمان سزارین این است که همان طور که زایمان سزارین نباید زودتر از هفته ی 37 انجام شود نباید دیرتر از هفته ی 40 هم انجام  شود زیرا می تواند مشکلاتی مهمی ایجاد کند که  عبارتست از :

• پارگی کیسه آب : خصوصاً بیشتر در مادرانی امکان دارد که قبلاً زایمان سزارین انجام داده اند و در صورتی که بعد از هفته ی 40 زایمان سزارین انجام شود بیشتر احتمال پارگی کیسه آب وجود خواهد داشت .
• مشکلات تنفسی و تغذیه : در صورتی که سزارین بعد از هفته 40 به دنیا بیاید احتمال اینکه نوزاد با مشکلات تنفسی مواجه شود زیاد است .
• دیابت بارداری : یکی از مهم ترین مشکلات بارداری بعد از هفته ی 40 دیابت بارداری است معمولاً این نوزادان با وزن بیشتر به دنیا می آیند به همین دلیل به مادرانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند توصیه می شود که فرزند خود را به روش سزارین به دنیا آورند زیرا زایمان طبیعی برای مادر کمی مشکل می شود.
• مرده زایی : مرده زایی یکی از خطرناک ترین علل دیر انجام دادن زایمان سزارین خصوصاً بعد از هفته ی 40 بارداری است .

آمادگی‌های لازم قبل از زایمان سزارین 

اقدامات قبل از بارداری می تواند در روند زایمان و نوزاد متولد شده بسیار تاثیر گذار باشد. همینطور اقداماتی که زمان قبل از زایمان باید انجام داد و برای آن آماده شد. در روز قبل از زایمان سزارین باید نکات زیر رعایت شود تا شرایط عمومی بیماران پیش از سزارین برای مادران مساعد باشد.

زایمان سزارین، به‌ویژه اگر از قبل برنامه‌ریزی‌شده باشد، نیازمند آماده‌سازی‌های خاصی است تا این فرآیند به بهترین شکل ممکن انجام شود و از بروز مشکلات جلوگیری شود. رعایت نکات زیر می‌تواند به مادر کمک کند تا با اطمینان بیشتری وارد این مرحله شود: 

مشورت با پزشک و بررسی‌های لازم 

• انجام آزمایش‌های قبل از زایمان: پزشک ممکن است آزمایش‌های خون، از جمله تعیین گروه خونی و سطح هموگلوبین، درخواست کند.
• اطلاع‌رسانی درباره سوابق پزشکی: هرگونه سابقه بیماری، آلرژی به داروها یا جراحی‌های قبلی باید به پزشک اطلاع داده شود.
• بررسی وضعیت جنین: از طریق سونوگرافی و تست‌های ضربان قلب، وضعیت سلامت و جایگاه جنین بررسی می‌شود.

آمادگی بدنی

• رژیم غذایی مناسب: در روزهای منتهی به زایمان، مصرف غذاهای سبک و پرانرژی توصیه می‌شود. 
• ناشتا بودن قبل از عمل: معمولاً از مادر خواسته می‌شود حداقل ۸ ساعت قبل از عمل از خوردن و آشامیدن پرهیز کند. 
• اصلاح بهداشتی: گاهی ممکن است نیاز به اصلاح موهای ناحیه شکم باشد که بهتر است توسط کادر درمان یا طبق دستور پزشک انجام شود.
• لاک ناخن ها ی پا و دست باید قبل از سزارین از بین رفته باشد. زیرا بعضی از شرایط  اکسیژن رسانی و حالت تنفس مادر را می توان از تغییر رنگ ناخن ها متوجه شد.
• همه ی ابزارهای زینتی باید درآورده شود از النگو، گردنبند تا وسایل فلزی ای که برای بستن مو استفاده می شود. اجسام فلزی در وسیله های کنترل کننده اتاق عمل تاثیر می گذارند.

آمادگی روانی و مدیریت استرس

• آگاهی از مراحل عمل: صحبت با پزشک درباره روند زایمان سزارین می‌تواند استرس مادر را کاهش دهد.
• حمایت عاطفی: حضور همسر یا یکی از اعضای خانواده در کنار مادر در بیمارستان می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها کمک کند..
• تمرین تنفس و آرام‌سازی: تکنیک‌های تنفس عمیق یا مدیتیشن می‌توانند در مدیریت اضطراب مؤثر باشند.

تهیه وسایل ضروری

• بسته بیمارستانی: شامل لباس راحت، لوازم بهداشتی، شانه و مسواک، پوشک نوزاد، پتو و لباس نوزاد
• مدارک پزشکی: آزمایش‌ها، سونوگرافی‌ها و مدارک شناسایی باید همراه مادر باشد
• تجهیزات شیردهی: مانند پدهای مخصوص شیردهی یا کرم‌های مراقبتی برای مادر

آمادگی برای بعد از زایمان 

برنامه‌ریزی برای مراقبت از نوزاد: هماهنگی با اعضای خانواده یا یک پرستار برای کمک در روزهای اول پس از زایمان

مشورت درباره داروها: اگر مادر دارویی مصرف می‌کند، باید با پزشک درباره ادامه یا قطع آن مشورت کند.

رعایت این آمادگی‌ها نه‌تنها فرآیند زایمان را آسان‌تر می‌کند، بلکه به بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض احتمالی نیز کمک می‌کند.

مراحل زایمان سزارین

مراحل و روش انجام زایمان سزارین چگونه است؟

در سزارین نیاز به ایجاد شکاف بروی شکم داریم تا بتوان سر نوزاد را از قسمت شکم بیرون کشید ، سزارین جزو جراحی های بزرگ محسوب می شود. در ادامه ی شکاف ایجاد شده بر روی پوست نیاز است تا عضلات زیر آن و جدار رحم نیز شکافته شود تا جنین به راحتی از رحم بیرون کشیده شود.
در ایران به دلیل واهمه ای که زنان از درد زایمان طبیعی دارند تمایل به جراحی سزارین زیاد است و تقریبا روزانه تعداد بسیار زیادی از زنان باردار اقدام به این نوع جراحی می نمایند .

مرحله اول : در ابتدا یک آنژیوکت به مادر متصل میشودتا بدین وسیله داروهای مورد نیاز در طول زایمان به بدن مادر به سادگی منتقل شود.

مرحله دوم : در مرحله بعدی با استفاده از روش های بی حسی ( بی حسی اسپاینال – نخاعی، بی حسی اپیدورال یا موضعی و یا استفاده از داروهای بیهوشی) با توجه به تشخیص پزشک برای بیمار استفاده می شود.

مرحله سوم : پس از بیهوشی یا بی حسی مادر، یک برش افقی بالاتر از ناحیه اندام تناسلی و بر روی رحم مادر انجام میشود. بدین وسیله نوزاد از شکم مادر خارج میشود. معمولا در هنگام ایجاد برش رحم در سزارین بر روی شکم دقت و توجه بسیاری میشود تا برش در ناحیه مناسب زده شود.

مرحله چهارم : بعد از خروج نوزاد و همچنین جفت از رحم مادر، ناحیه برش داده شده بخیه زده میشود. بخیه ها به نحوی زده میشود که اسکار زیادی بر جای نگذارد.

مراقبت های بعد از زایمان سزارین

برای مراقبت از خود نکات زیر را به یاد داشته باشید و به آنها عمل کنید؛ به طور کلی انجام این موارد به بهبود وضعیت مادر و نوزاد کمک های بزرگی می نماید :

مراقب تغذیه بعد از سزارین باشید

تا سه روز بعد از سزارین غذاهایی که باعث نفخ معده می شوند نخورید.
آب میوه خام
آب میوه های کارخانه ای چون ساندیس و …
حبوبات
پلو
خورشت
اینگونه مواد غذایی بسیار نفاخ هستند
در این دوره خوردن غذاهایی مثل  کباب، جوجه کباب، گوشت یا مرغ آب پز و سبزیجات پخته مثل هویج، کدو، سیب زمینی و آب رقیق کمپوت مناسب ترند. ممکن است که دچار یبوست شوید برای پیشگیری یا درمان این مشکل از  روغن زیتون، آلوخشک و انجیرخشک خیس کرده استفاده استفاده کنید .
در این دوره مصرف آب زیاد در میان وعده های غذایی  به رفع یبوست کمک می کند و  مایعات از دست رفته ی بدن به دلیل  شیردهی و خونریزی را جبران می کند .  به یاد داشته باشید که هنگام دفع ادرار و اجابت مزاج به بخیه ها فشار وارد نکنید برای این کار از توالت فرنگی استفاده کنید.

سعی کنید مرتبا راه بروید

سعی کنید مرتبا راه بروید، چرا که راه رفتن هم از نفخ شما جلوگیری می کند و هم از یبوست. به خاطر داشته باشید استراحت کافی، در فواصل فعالیت، به تسریع بهبودی دوران پس از زایمان کمک می کند.

انجام کارهای سنگین بعد از سزارین ممنوع

شکم خود را ببندید ، این کار را می توانید با پوشیدن یک شلوار تقریبا نرم و جذب انجام دهید، دقت داشته باشید که نباید به بخیه های شما فشاری وارد شود ، در صورت تمایل می توانید از شال و یا کمربند های نرم استفاده کنید .
بعد از سزارین برای جلوگیری از چاقی ورزش کنید
از روز دهم به بعد می توانید ورزش های سبک را شروع کنید ، اما همچنان از فعالیت های بسیار سنگین جلوگیری نمایید.

شیر دادن به نوزاد را کنترل کنید

از هر دو سینه به نوزادتان شیر بدهید ، اگر دچار حالت های غیر عادی در سینه شده اید فورا به پزشک مراجعه نمایید.
برخی حالت های غیر معمول :
سفتی سینه
درد
قرمزی
و تب می باشد
همچنین شستشوی نوک سینه با آب ولرم، قبل و پس از هر بار شیردهی به منظور پیشگیری از آلودگی لازم است.

 ضدعفونی کردن زخم ها

در صورتی که جنس پانسمان ها ضد آب نباشد ، لازم است تا مدت سه روز پس از زایمان سزارین از خیس شدن محل برش جراحی جلوگیری به عمل آید ولی چنانچه جنس اجزای پانسمان ضد آب باشد می توان دوش سبک گرفت و لازم است در این باره زمان دوش گرفتن بسیار کم و سرپایی و کوتاه باشد . در هر حال پس از سه روز از زمان عمل می توانید بخیه ها را به کمک مواد شوینده مناسب شستشو دهید بهتر است محل برش جراحی سزارین در شکم با سشوار خشک شود تا هیچگونه آبی در این ناحیه باقی نماند. انجام این عمل ها تا زمان بهبودی کامل بخیه ها و ترمیم زخم ها توصیه می شود.

وضعیت نوزاد پس از سزارین

اگر عمل سزارین توسط پزشک متخصص زنان با تجربه و دارای دانش کافی صورت پذیرد اکثر نوزادانی که طی این روش متولد می شوند حالت طبیعی و نرمالی داشته و با نوزادان زایمان طبیعی تفاوتی ندارند ولی گاه ممکن است نوزادان سزارینی مشکلات تنفسی شایعی داشته باشند که این امر گاه به دلیل عدم وارد شدن فشار زایمان طبیعی به سینه نوزاد است.

یکی از مشکلات تنفسی نوزادان زایمان سزارین بروز تنفس تند و غیرمعمول بوده و عموما در روزهای اول تولد ظاهر می شود و ناراحتی های دیگر در پی آن برای نوزاد ایجاد می شود. و لازم است این نوزادان در دستگاه های مکمل و مراقبتی قرار داده شوند تا عمل تنفسشان به حال عادی تبدیل شود این دستگاه ها ویژه بخش NICU بوده که در این بخش تکامل نوزاد و سلامت سایر ارگان های بدن او تضمین می شود.

لازم به ذکر است که مبادرت به انجام زایمان سزارین پیش از هفته 39 بارداری و تولد زودرس جنین ، احتمال بروز مشکلات تنفسی را بالا می برد اما در مواردی بنا به تشخیص متخصص زنان لازم است تولد نوزاد زودتر از هفته چهلم انجام شود این تصمیمات با در نظر گرفتن سلامت مادر و جنین صورت می پذیرد و چنانچه رای پزشک مبنی بر تولد زودهنگام جنین از طریق زایمان سزارین بود لازم است در اسرع وقت برای زایمان خود را حاضر سازید.

در این امر توجه به روز تولد و علاقه والدین به روزی خاص در تقویم تاریخی ملاک انجام زایمان نبوده و دخالت در تاریخ تولد جنین عواقب و آسیب های ناشایستی را برای سلامت او در پی خواهد داشت.

ذکر این مطلب نیز ضروری است که جنین در هفته 40 حاملگی به بلوغ کامل رسیده و خود می تواند بدون نیاز به دستگاه و امکانات خاص همانند سایر نوزادان در خارج از رحم مادر ادامه حیات دهد این رشد برای تکمیل سایر سیستم های بدن و وضعیت دفاعی لازم و ضروری است .

عفونت شیردهی بعد از زایمان سزارین

برای شیردهی به نوزاد پس از زایمان سزارین سعی نمایید پیش از اقدام به این کار سینه خود را با آب ولرم شستشو داده و از هرگونه آلودگی سطحی پاک کنید چرا که این آلودگی ها برای نوزاد حساسیت زا بوده و گاه منجر به بروز بیماری های عفونی می شود. اگر نشانه هایی همچون سرخی پوست ، تغییرات پوست و سختی در سینه خود دیدید ، حتما پزشک متخصص زنان خود را در جریان قرار دهید.

نکات مهم زایمان سزارین

توجه داشته باشید که :

• روزهای بستری در سزارین برای بیمار طولانی تر از زایمان طبیعی است.
• احتمال خونریزی در زایمان سزارین بیشتر است
• احساس درد در لگن مشاهده می شود
• دوره ی نقاهت برای بهبودی مادر بیشتر است
• ممکن است نوزاد در حین تولد نیز دچار مشکلات تنفسی بشود،البته منظور این است که احتمال بروز این مشکلات در نوزادان سزارینی بیشتر از نوزادان زایمان طبیعی است نه این که حتماً در هر نوزادی که با روش سزارین به دنیا می آید این مشکلات نیز پیش می آید و بالعکس.
• استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های سنگین بسیار مهم است.
• مصرف داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها باید طبق دستور پزشک انجام شود.
• به علائم عفونت مانند تب، قرمزی یا درد شدید در محل برش توجه شود.
• مصرف غذاهای مقوی و مایعات برای تسریع روند بهبودی توصیه می شود.

فیلم رضایت از زایمان سزارین

دکتر نسرین زارع پور سالهاست به عنوان یکی از بهترین متخصص های زنان و زایمان در تهران فعالیت می کنند. علاوه بر این خانم دکتر زارع پور در زمینه جراحی زیبایی زنان نیز فعالیت دارند.

برای مشاهده فیلم های رضایتمندی بیشتر می توانید به صفحه اینستاگرام خانم دکتر مراجعه کنید.

سوالات متداول زایمان سزارین

نتیجه گیری

زایمان سزارین یک روش ایمن و مؤثر برای حفظ سلامت مادر و نوزاد در شرایط خاص است. تصمیم‌گیری درباره نوع زایمان باید با مشورت پزشک و بر اساس شرایط سلامتی مادر و جنین انجام شود.