تیروئید غده ای پروانه ای شکل است که در جلوی گردن واقع شده است و وظیفه آن تولید هورمون های تیروئید است. بیماری تیروئید اختلالی است که بر عملکرد این غده تاثیر میگذارد. بیماری تیروئید از شایع ترین بیماری هایی است که خانم های باردار به آن دچار می شوند و می تواند بر ضربان قلب مادر و جنین تاثیر بگذارند. تاثیر تیروئید در بارداری به قدری است که کمبود و یا افزایش هورمون تیروئید می تواند سبب بروز خطرات جبران ناپذیری شود.
پرکاری تیروئید در بارداری
بیماری گریوز یکی از شایع ترین بیماری هایی است که بر اثر پرکاری تیروئید در بارداری ناشی می شود. معمولا از 100 خانم باردار، فقط 4 نفر می توانند دچار این مشکل شوند. بیماری گریوز نوعی بیماری خود ایمنی است که بدن آنتی بادی هایی را تولید می کند که به اشتباه به غده تیروئید حمله می کند و سبب تولید بیش از حد هورمون تیروئید می گردد. آنتی بادی که توسط این بیماری تولید می شود، آنتیبادی ایمونوگلوبولین تحریککننده تیروئید یا TSI نام دارد.
این بیماری می تواند در همان بار اول خانمی که باردار شده است، اتفاق بیفتد. البته اگر از قبل دچار این بیماری شده باشید، می تواند تا سه ماهه دوم و سوم تعدیل پیدا کند.
بیماری گریوز معمولا در چند ماه پس از زایمان طبیعی و یا زایمان سزارین که سطح TSI بالا می رود، تشدید می یابد. در صورت ابتلا به این بیماری، پزشک متخصص عملکرد تیروئید را هر ماه و در صول دوران بارداری تست می کند که در صورت پرکاری آن، درمان را به سرعت آغاز نماید. در صورتی که سطح هورمون تیروئید شما بالا رود، می تواند سبب آسیب به مادر و جنین شود.
از دیگر دلایل پرکاری تیروئید در بارداری، افزایش تولید و ترشح هورمون hCG است که سبب تولید بیش از اندازه هورمون تیروئید می گردد. امکان از بین رفتن پرکاری تیروئید در اثر افزایش هورمون hCG، در نیمه دوم بارداری زیاد است.
پرکاری تیروئید درمان نشده در بارداری چه عوارضی دارد؟
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- نارسایی احتقانی قلب
- کم بودن وزن نوزاد پس از تولد
- افزایش خطرناک فشار خون در اواخر بارداری
بهندرت بیماری گریوز ممکن است تیروئید نوزاد را نیز تحت تأثیر قرار دهد و باعث تولید بیشازحد هورمون تیروئید در آن شود. در صورتی که پرکاری تیروئید با ید رادیواکتیو سبب از بین رفتن سلول های تیروئید شود، یا همچنین به عنوان درمان از جراحی برداشتن بخشی از تیروئید استفاده شود، بدن همچنان آنتی بادی TSI را تولید می کند. وقتی سطح این آنتیبادی افزایش یابد، ممکن است TSI وارد جریان خون جنین شود. همانطور که TSI باعث میشود بیش از اندازه غده تیروئید تولید کند، میتواند باعث شود که غده تیروئید جنین نیز بیش از حد هورمون تولید کند.
پرکاری تیروئید و سقط جنین
عدم مدیریت و درمان بیماریهای تیروئید (کمکاری یا پرکاری تیروئید) با ناباروری و سقطجنین همراه است. تولید و ترشح اضافی هورمون تیروئید بهغیراز اختلالات متابولیکی مادر، خطر زایمان زودرس و سقطجنین را چند برابر افزایش میدهد.
داروهای ضد تیروئید، درمان اصلی پرکاری تیروئید در مادران هستند. متیمازول (MMI) و پروپیل تیوراسیل (PTU) غالباً در دوران بارداری به این منظور تجویز میشوند. با این حال داروی PTU در سهماهه اول تجویز میشود و باید پسازاین، در سهماهه بعدی با داروی MMI جایگزین شود.
کم کاری تیروئید در بارداری
بیماری هاشیموتو از جمله بیماری هایی است که می تواند سبب کم کاری تیروئید در بارداری شود. این بیماری می تواند از هر 100 زن، 2 یا 3 نفر را درگیر کند. این بیماری نیز همچون بیماری گریوز نوعی بیماری خود ایمنی است که با تولید آنتی بادی هایی به غده تیروئید حمله می کند و التهاب و آسیب های جدی را سبب می شود. این آسیب ها می توانند سبب کم تر تولید شدن غده تیروئید شوند.
در صورتی که کم کاری تیروئید در دوران بارداری درمان نشود، می تواند سبب بروز موارد زیر شود :
- پره اکلامپسی
- کمخونی
- سقط جنین
- تولد نوزاد نارس
- نارسایی احتقانی قلب
کواردی که ذکر شد معمولا به دلیل کمکاری تیروئید شدید در دوران بارداری اتفاق می افتد. ازآنجاییکه هورمونهای تیروئید برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین شما بسیار ضروری هستند، کمکاری تیروئید درماننشده بهویژه در سهماهه اول، میتواند باعث کاهش ضریب هوشی و بروز مشکلات جدی در رشد طبیعی کودک شود.
کمکاری تیروئید و سقط جنین
کم کاری تیروئید، علائمی دارد که مشابه به علائم بارداری است. از جمله آن ها می توان به افزایش وزن، احساس خستگی، غیر عادی بودن غیرطبیعی دوران پریود اشاره نمود.
در صورتی که کم کاری تیروئید به موقع درمان نشود، خطر سقط جنین افزایش می یابد. همچنین خطراتیق نظیری خونریزی غیر طبیعی پس از زایمان و ناهنجاری های جفت را به همراه خواهد داشت.
چگونه میتوان اختلالات تیروئیدی در دوران بارداری را درمان کرد؟
درمان اختلالات تیروئیدی در دوران بارداری به شدت و نوع اختلال بستگی دارد. در برخی موارد، تغییرات تیروئیدی در دوران بارداری به طور طبیعی و موقتی است و نیازی به درمان خاص ندارد. اما در مواردی که اختلالات تیروئیدی مشکلساز میشوند، درمان مناسب توسط پزشک انجام میشود. در ادامه، روشهای درمان برخی از اختلالات تیروئیدی در دوران بارداری ذکر شده است:
1. هیپرتیروئیدی: در صورت تشخیص هیپرتیروئیدی در دوران بارداری، معمولاً از روشهای زیر استفاده میشود:
داروهای ضدتیروئید: این داروها برای کاهش فعالیت تیروئید و کنترل سطح هورمونهای تیروئید استفاده میشوند. پزشک معالج شما میتواند داروی مناسب را بر اساس شدت و نوع هیپرتیروئیدی تجویز کند.
رادیواکتیو آبدرمانی: این روش در برخی موارد استفاده میشود. در این روش، با تزریق یک ماده رادیواکتیو به بدن، بخشی از بافت تیروئید تخریب میشود تا فعالیت تیروئید کاهش یابد.
جراحی: در مواردی که داروها و رادیواکتیو آبدرمانی موثر نباشند، جراحی برای برداشت بخشی یا تمامی غده تیروئید ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
2. هیپوتیروئیدی: در صورت تشخیص هیپوتیروئیدی در دوران بارداری، معمولاً از مصرف هورمون تیروئید مصنوعی استفاده میشود. پزشک شما میزان دقیق هورمون مورد نیاز را تعیین کرده و داروی مناسب را تجویز خواهد کرد. در طول دوران بارداری، ممکن است نیاز به تغییرات مکرر در دوز داروی تیروئید باشد.
در هر صورت، درمان اختلالات تیروئیدی در دوران بارداری باید توسط پزشک متخصص در این زمینه انجام شود. مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و توصیهها و دستورات او را دقیقاً دنبال کنید تا سلامتی شما و جنین بهبود یابد.